Op dinsdag 7 december 2021 bestaat COC Nederland 75 jaar. Het is daarmee de oudste nog bestaande belangenorganisatie voor de regenbooggemeenschap ter wereld. Tijdens een feestelijke bijeenkomst* in het Amsterdamse Krasnapolsky Hotel, waar de organisatie in 1946 werd opgericht, kijkt het COC terug op wat er is bereikt en kroont een nieuwe generatie activisten en voorlopers.
‘Ik ben ongelofelijk trots op wat we samen hebben bereikt,’ zegt COC-voorzitter Astrid Oosenbrug. ‘Van een totaal taboe halverwege de vorige eeuw tot voorlichting op elke school anno nu. Van strafbaarheid tot openstelling van het huwelijk. Van anonieme bijeenkomsten in achterafzaaltjes tot Paarse Vrijdag en Roze Zaterdag. Bob Angelo en zijn medeoprichters zouden trots zijn, het leven van de regenbooggemeenschap is in 75 jaar enorm verbeterd.’
Tijd om weer voorop te gaan lopen
Er liggen ook nog tal van uitdagingen, volgens Oosenbrug: ‘het geweld tegen onze gemeenschap, het pesten op school, discriminatie van LHBTI personen van kleur en de afwijzing van mensen die zich niet thuis voelen in het hokje man of vrouw: er is nog veel om aan te werken.’ Ook wijst Oosenbrug er op dat Nederland nu op de 12 plaats in Europa bungelt van landen waar LHBTI-rechten goed geregeld zijn.
‘Het is tijd dat Nederland weer voorop gaat lopen in de wereld, zoals toen we het huwelijk openstelden en toen we de nu oudste LHBTI belangenorganisatie ter wereld oprichtten: het COC,’ aldus de COC-voorzitter. De Kamer besluit op 9 december over één van die punten, waarmee Nederland voorop kan lopen en waar het COC al bijna 20 jaar voor pleit: verankering van LHBTI rechten in artikel 1 van de Grondwet.
Sterren van de toekomst
Oosenbrug noemt het geweldig dat er ook nu weer een generatie voorlopers opstaat die knellende normen over gender en seksualiteit ter discussie stelt en zich inzet voor de gemeenschap. ‘Samen met hen en heel veel andere gedreven mensen, blijven we werken aan een diverse en inclusieve wereld waar iedereen zichzelf kan zijn, wat ook je seksuele oriëntatie, genderidentiteit, genderexpressie of geslachtskenmerken zijn.’
Een aantal van die voorlopers bekroont het COC op 7 december in het Krasnapolsky Hotel met een Bob Angelo Ster van de Toekomst, tijdens een (wegens covid) kleine, besloten feestelijke bijeenkomst. Het zijn veelbelovende, vaak jonge mensen die in korte tijd iets bijzonders hebben bereikt voor de regenbooggemeenschap. De Sterren zijn vernoemd naar Bob Angelo, het pseudoniem van COC-oprichter Niek Engelschman. De winnaars worden op 7 december bekend gemaakt.
Shakespeare Club
Engelschman en zijn vrienden, veelal oud-verzetsmensen, richtten kort na de oorlog het COC op onder de schuilnaam Shakespeare Club. De eerste bijeenkomst vond plaats in het Amsterdamse Krasnapolsky Hotel in het weekend van 7 op 8 december 1946. In 1949 werd de Club omgedoopt tot het Cultuur- en Ontspannings Centrum, ofwel COC. Naast COC Nederland werden 20 regionale COC-verenigingen opgericht.
Het COC ontwikkelde zich sinds de oprichting in 1946 uit de bescheiden lezerskring van het tijdschrift Levensrecht tot een sterke, internationaal actieve belangenorganisatie met 65 duizend volgers, duizenden leden, honderden vrijwilligers, twintig regionale COC-verenigingen en een kantoor in Amsterdam.
Veel bereikt
In de 75 jaar sinds de oprichting van het COC is er veel bereikt. Het percentage van de Nederlandse bevolking dat negatief staat tegenover de regenbooggemeenschap daalde van bijna 40 procent in de jaren zestig naar 6 procent vandaag.
Er kwam een einde aan strafbaarheid (1971), een wettelijk verbod op discriminatie van lesbiennes en homoseksuelen (1994) en van transgender-, intersekse- en non-binaire personen (2019). Voorlichting op school werd verplicht (2012) en er zijn GSA’s op zo’n 80 procent van de middelbare scholen in Nederland. Aan Paarse Vrijdag voor acceptatie op school doet een half miljoen scholieren mee. Ook komt er steeds meer aandacht voor biculturele, religieuze, jonge en oudere LHBTI personen.
In 2014 trad een nieuwe transgenderwet en een wet lesbisch ouderschap in werking. Nederland stelde in 2001 als eerste land ter wereld het huwelijk open voor paren van gelijk geslacht.
Honderden vrijwilligers bij 20 regionale COC-verenigingen geven duizenden voorlichtingslessen op school. Ze ondersteunen onder meer LHBTI-jongeren, asielzoekers, oudere LHBTI personen, LHBTI’s met autisme en LHBTI personen met een beperking. Het COC ondersteunt tal van LHBTI organisaties in 35 landen wereldwijd.
*Wegens de huidige covid-19 maatregelen is de bijeenkomst in het Krasnapolsky Hotel kleinschalig en besloten.